HSP

Hooggevoeligheid, ook wel bekend als HSP (Hoog Sensitief Persoon) is een persoonlijkheidskenmerk waarbij iemand meer dan gemiddeld prikkels waarneemt en verwerkt. Dit kan betrekking hebben op zintuiglijke waarnemingen, emotionele reacties en sociale situaties. Hooggevoelige personen hebben vaak een diepere gevoelswereld en zijn in staat om subtiele signalen op te vangen die anderen misschien niet opmerken.

Volgens de Amerikaanse psycholoog Elaine Aron, die pionierde in het onderzoek naar hooggevoeligheid, bestaat ongeveer 15-20% van de bevolking uit hooggevoelige mensen. Dit betekent dat veel mensen in onze omgeving, inclusief vrienden en familieleden, mogelijk deze eigenschap hebben.
In Nederland is Esther Bergsma deskundige op het gebied van HSP, doet hier onderzoek naar en schreef meerdere boeken over Hoogsensitiviteit, waaronder het boek ‘Het Hoogsensitieve brein’.

Potentieel

In de wereld van persoonlijke ontwikkeling en psychologie wordt de term ‘hoog ontwikkelingspotentieel’ vaak gebruikt om individuen te beschrijven die een opmerkelijke capaciteit hebben voor groei, creativiteit en diepgaand begrip. Een belangrijke figuur die zich heeft verdiept in dit onderwerp is Kazimierz Dabrowski, een Poolse psycholoog die bekend staat om zijn theorie van de positieve desintegratie.

Over positieve desintegratie zijn inmiddels meerdere boeken verschenen. De boeken van Chris van Camp zijn bij mij favoriet. 

Capaciteiten

Hoog ontwikkelingspotentieel verwijst naar de unieke capaciteiten en talenten van een individu, die niet alleen intellectueel, maar ook emotioneel en sociaal tot uitdrukking komen. Deze mensen zijn vaak zeer sensitief, intens en gedreven door een innerlijke zoektocht naar betekenis en authenticiteit. Ze kunnen uitblinken in bepaalde domeinen, maar ook worstelen met de uitdagingen die deze gevoeligheid met zich meebrengt.

De theorie van Dabrowski biedt een kader om de ontwikkeling van hoogbegaafde en sensitieve individuen te begrijpen. Volgens Dabrowski is desintegratie een noodzakelijke stap in de ontwikkeling van een persoon met hoog potentieel. Dit betekent dat individuen vaak door periodes van verwarring, conflicten en emotionele pijn gaan. Deze desintegratie is echter niet per se negatief; het kan een noodzakelijk proces zijn dat leidt tot persoonlijke groei en zelfontdekking.

Sensitiviteit

Een belangrijk aspect van Dabrowski’s theorie is de rol van sensitiviteit in de ontwikkeling van mensen met een hoog potentieel. Sensitiviteit kan een krachtige motor zijn voor groei, maar ook een bron van pijn. Gevoelige individuen ervaren vaak de wereld om hen heen intenser dan anderen, wat hen kan helpen om verbinding te maken met anderen, maar ook kan zorgen voor overbelasting en isolement.

Prikkelgebieden

De 5 gebieden waarop iemand met een hoog ontwikkelingspotentieel intensiteit (overprikkeling) kan ervaren zijn:

• zintuiglijk (horen, zien, ruiken, proeven, voelen)
• psycho-motorisch (fysieke beweeglijkheid)
• beeldende fantasie (zoals leven in een eigen wereld)
• emotioneel (ervaren van intense gevoelens van bijvoorbeeld boosheid, verdriet, angst, gelukzaligheid)
• intellectueel (zoals bijvoorbeeld een onbedwingbare honger naar kennis hebben over zaken waar de interesse ligt of extreem veel weten over één onderwerp)

Persoonskenmerken

5 typische persoonskenmerken die horen bij personen met een hoog ontwikkelingspotentieel  zijn:

• autonomie (zelf invloed hebben op de beslissingen die je maakt)
• kritisch denken (informatie kunnen doorzien en op waarde schatten, onjuistheden signaleren en een visie of mening tegen het licht kunnen houden)
• perfectionisme (geen fouten willen maken en het hoogst mogelijke uit jezelf halen. De lat ligt altijd erg hoog)
• rechtvaardigheid (eerlijkheid staat voorop, oftewel gelijke gevallen moeten gelijk behandeld worden en ongelijke gevallen ongelijk)
• sensitiviteit (gevoeligheid)